"Pag wala kang tulog"

Lunes, Mayo 30, 2011


"Pag wala kang tulog"

Marami na akong naisip na mga bagay-bagay. Yung iba may kabuluhan pero yung iba basta kung anu-ano lang din naman. Hindi ko rin alam kung bakit ako ganito. Basta ang alam ko lang ganito na ko ayon sa kalendaryo ng buhay ko. Marami rin akong pinaniniwalaan pero mas marami ang hindi. At madalas yung pinaniniwalaan ko ayaw ko na ring paniwalaan minsan. Sa ganitong punto pumapasok ang pananaw ko sa ilang mga bagay nakakaapekto sa relihiyon, pulitika, sosyalidad at siyempre hindi natin dapat kalimutan ang pag-ibig. Ang apat na konseptong ito ay siyang sumasaklaw sa isang tao. Siguro para sa akin, ewan ko lang sa inyo. Hindi ko naman pinipilit ang pananaw ko sa iba. Hindi ko yun trabaho at lalong hindi saklaw yun ng pagkatao ko. Kung kaya’t hindi ko na iyon ipapaliwanag mahirap talakayin ang ilang mga bagay hangga’t wala kang konkretong sagot. Malamang tatalunin lang ako ng isang mapagbirong panunuri na binubuo lamang ng tatlong salita. Pagkatapos kong magpaliwanag ng pagkahabahaba ang tanging tanong lang sa iyo ay “tanga ka ba?”.

I am stupid.

Bawat tao ay may sariling pananaw sa ilang bagay at madalas nakakaepekto ito sa kanyang kapaligiran. Depende kung saan siya nagsimula at kung ano ang gusto niyang katapusan. Subalit may ilang taong may simula lang at hindi na iniisip ang katapusan. Madaling isipin na parang mas may kabuluhan ang buhay ng taong nag-iisip ng kanyang katapusan. Yung tipong laging inaalala ang bukas at hinaharap. Yung may pangarap na “pagdating ng araw dapat ganito na ako”. Na laging may bumubulong sa isip para tuparin ang kanyang pangarap. Subalit sa kabilang banda ang mga taong nag-iisip lang ng simula at di naghahangad ng magandang kinabukasan ay laging nakakaranas ng mga problema ng higit sa ibang tao. Mas madalas yakapin sila ng mga pagkakamali. At madaling biktima ng kasamaan sa oras ng kalungkutan. Masasabi kong isa ako sa mga ganitong tao. Ako yung tipo ng tao pinipilit na maging masaya sa kahit anong pagkakataon. Wala akong pakialam sa bukas ang mahalaga lang sakin ay ngayon.

I live my best today so I can die happily tomorrow.

Alam ko ang pakiramdam ng mamamatay na ngayon at hindi na magigising bukas. Ang ngumiti habang pilit tinatago ang luha. Ang mainggit sa mga taong alam mong may kinabukasang naghihintay sa kanila. Ang pigilan ang sariling magmahal upang hindi masaktan. Ang mag-pakita ng kabaitan upang maalala ng iba kung anong ginawa mong kabutihan bago natapos ang iyong buhay. Ang wag magsalita sa loob ng isang lingo dahil ang isip mo ay laging nagdarasal para sa isang araw pa na palugit. Ang makita ang sikat ng araw sa huling pagkakataon. Ang ngumiti sa mga magulang para sa iyong pamamaalam. Pero lahat ng ito ay hindi alam ng mundo. Walang pakialam ang mundo sa isang tao at sa nararamdaman nito. At kung pakiramdam mo nadarama mo rin itong mga sinabi ko. Pare anim na salita lang ang masasabi ko “Hindi matatapos ang mundo pagtapos mo.” Marami pang mga bagay na maaring gawin. Hindi natatapos ang laban hangga’t di ka pa sumusuko. Kapag alam mong bumibigat na ang labanan at parang paulit-ulit na lang ang buhay. At madalas ka pang tamaan sa iyong kahinaan. Pwede kang sumigaw na ikaw ay marunong masaktan, at umiyak paminsan-minsan. Ang pagluha ay isa ring kapangyarihan upang magpatuloy sa paglaban. Hindi mo dapat isipin kung hanggang saan ka lang o isa kang talunan, dahil ang buhay ay hindi paligsahan. At kung iniisip mong ang buhay ay isang laro wag kang matakot mabigo. Dahil manalo man o matalo, kampi tayo. At tandaan mo na lahat ng bagay ay napaghahatian. Kaya’t wag mong sarilinin ang kalungkutan, pare hati-hati tayo diyan kaya’t mamahagi ka naman.

I cover myself with tears so that they can never make me cry.

Hindi ko alam ang kaligayahan ng dulot ng maraming natamong karangalan sa buhay. Yung kilala ng marami at may naipundar na pangalan. Gusto ko rin sana maramdaman ang dulot nun. Kaso masyado na kong nilipasan ng pagkakataon. Ang pagkabigo at mga kamalian ay parang buwanang dalaw na lang sa aking buhay. Sa dami nun hindi ko na mabilang. Kaya nga’t pinilit ko na lang maging makakalimutin paminsan-minsan. Sa isang banda isang beses lang naman sa isang buwan. Naalala ko minsan nung bago pa ako naging makakalimutin. Sinubukan ko ding makipagtagisan ng galing. Yung ipakita sa iba yung kaya kong marating. At ipabatid sa mundo na nalalapit na ang aking pagdating. Subalit habang tumatagal maraming bagay akong kinalimutan. Dahil naging biktima ako maling ng pagkakataon. Bunga nito kinailangan kong ipagpalit ang ilang mga bagay sa aking katauhan. Pinagpalit ko ang katalinuhan sa kabutihan. Ang katapangan sa pakikipagkapwa. Ang pagiging tama sa pagiging mali. Ang pagiging matuwid sa pagiging masama. Naging mahirap ang proseso ng pagpapalit. Ilang taong din akong parang naglalakad sa panaginip ng walang hanggang hapis. Hindi ko alam kung bakit ako napunta sa ganitong sitwasyon. Sawa na rin akong magtanong sa sarili ko nang “Bakit ako?”. Kung kapalaran ko ang kalungkutan, susulitin ko to hanggang sa katapusan. Kahit pa nga hindi ako naniniwala sa kapalaran.

I never fail to fail myself.

Kaya lumipas ang maraming taon sa aking buhay. Hindi ko alam kung taon nga ang lumilipas o mga alaala. Pero gusto kong isipin na alaala lang ang lumilipas at hindi taon. Hindi kasi ako naniniwala sa oras, para sa akin ilusyon lang yun. Taon kasi ang sukatan ng sosyalidad kung gaano na kalayo ang narating ng isang tao. Na pagkatapos ba ng isang taon magiging matagumpay ka ba sa pinili mong karera. Oo karera, at ang layo ng iyong narating ay susukatin katumbas ng oras na iyong itinakbo. Isang buhay kada isang taon “Lifeyears” edad o katandaan. Pero walang salitang “Lifeyears” imbento ko lang yun. Sinusukat ang buhay kada isang taong na dumadagdag sa iyong buhay o pagtanda “age” sa ingles na ang yunit ay “years old”. Yun siguro ang tamang eksplinasyon dun. At pinapakita na taun-taon tayong tumatanda. At kalakip ng iyong pagtanda ay ang iyong narating. Samakatuwid kung aalisin natin ang oras mawawala ng kahalagahan kung anong dapat mong marating. Oras kasi ang basehan kung gaano kagaling ang isang tao. Kung nakagawa ka ng lumilipad na sapatos sa loob ng isang araw kikilalaning kang henyo ng buong mundo. Astig ka at pupurihin kang kauna-unahang taong may pinakamalayong narating sa pinakamabilis na oras ng buhay mo. Tapos na agad ang karera kahit hindi ka pa nagsisimula. Ang mga taong may ganitong kakayahan ay malamang masyadong natatakot sa kung anong mararating niya sa buhay. Mga taong may kakayahang baguhin ang mundo sa isang kisap mata. Na wala ng mahalaga sa pagtanda kung hindi kung anong narating mo sa buhay. Sila yung mga taong nililipasan ng taon at hindi alaala. At malamang sa siguro hindi ako yun.“Lifeyears” kasi ang yunit ng aking buhay. Kung iniisip mong taun-taon nadagdaganang buhay ko. Pwedeng oo o pwede ring hindi. Wala akong pakialam sa oras dahil hindi nito kayang saklawin ang imahinasyon ko. Saka kung susukatin ko ang buhay ko base sakanilang sukatan, baka matagal na akong inatake sa puso sa pag-aalala. Dahil sa edad kong ito ang pinakamalayong narating lang ng buhay ko, ay ang maging “most behave” nung grade 1.

I am 100+lifeyears.

may karugtong.

mabuhay!!!

DoMCaA

DoMCaA

Sabi ng kapatid ko
Sabi daw ng titser niya
Dapat daw kontrata na lang ang marriage
Para after six months nag-eexpire
And every six months din magrerenew.

Naisip ko astig
Kaso sa anong Department kaya ito papasok?
Siguro sa Department of Marriage Contracts and Affairs

Malamang mas mahaba pa ang pila rito
Kesa sa pila ng langgam sa buong mundo.

Mabuhay!!!

L at L

L at L

Letra at Larawan

Doon siya magaling

hehe..

Gagawa din ako niyan

Pero kapag ako'y magaling na rin.


Jowk lang.


Mabuhay!!!

Linggo, Mayo 29, 2011

Halika
(12, 13)


Halika bagtasin natin itong tulay

Yakapin nating nakangiti yaring buhay

Ipaling mo ang timon sa bandang kanan

Huwag mong ihihinto ang iyong pagsagwan


Halika’t hawakan mo ang aking kamay

Iaahon kita at magsisilbing gabay

Aking itatabi ang lahat ng hadlang

Para sa ikabubuti ng iyong hakbang


Halika sa bundok at tayo’y maglakbay

 Atin nang tuklasin ang buhay na makulay

Ako ang sasalo ng iyong likuran

Kapag pagbagsak ay di mo maiwasan


mabuhay!!!

“KKK”

“KKK”

Kailan kaya mamumukadkad ang dahon

Kailan magniningning ang puno

Kailan ngingiti ang pagkakataon

Kailan magmamahal ang gamu-gamo


Kapag sunog na ang kanyang pakpak

Kapag buhay wala ng pag-usad

Kapag pangarap ay puno ng sugat

Kapag kinang ay paandap-andap


Kailan magtatagpo ang dahon at alitaptap

Kailan ang mga mata nila mangugusap

Kailan sila magyayakap

Kailan sila sabay na mangangarap


Kapag ang dahon ay namukadkad

Kapag ang alitaptap ay nagliwanag

Kapag langit ay hawak-hawak

At kapag mga kamay ay nagdaop-palad


mabuhay!!!







hmm.

Miyerkules, Mayo 25, 2011

"hmm"

Hindi ako nalulungkot
Hindi ako umiiyak
Hindi ako natatakot
Sa mga bagay na hindi tiyak

Peke ang iyong nakikita
Na luha sa aking mata
Napuwing lang ako kanina
Nang oras na may sinabi ka

Kaya’t wag mo kong pansinin
Wag mo kong alalahanin
Ang iyong saranggola ay paliparin
At sumabay ka sa hangin

Dahil ang buhay ay isang palaisipan
Hindi agad pwedeng sagutan
Kailangan munang pag-aralan
At matuto sa kabiguan

Ituloy mo ang paghamon
Sa lahat ng mga pagkakataon
Wag ka nang lilingon
Dahil magkikita rin tayo dun

 Hmmm… Hmmm…
Hmm hmm hmm hmm

Pero hindi totoo yun
Nagloloko lang ako nun
Hindi kita hahabulin
Kapag lumayo ka na sa’kin

Dahil ayokong maging sagabal
At ikaw ay bumagal
Sa iyong paglalakbay
Sa maganda mong buhay

mabuhay!!!

"Tentenenen ten"

"Tentenenen ten"

Ito ang aking musika
Ito ang aking tula
Dinggin ang aking panata
Hiyaw ng isang tulala

Tentenenen ten, ten ten
Tentenenen ten, ten ten
(2x)

Paliparin ang iyong isipan
Iwaksi ang kamalayan
Lutasin ang mga problema
At sumabay sa aking kanta

Panalangin ang iyong dinggin
Iligtas kami sa dilim
Luha ko ay iyong pahirin
Kami ay iyong yakapin
(2x)

Tentenenen ten, ten ten
Tentenenen ten, ten ten
(2x)

Kami ay mga dukha
Mayaman lang sa salita
Salat kami sa kayamanan
Biktima ng kahirapan

Tentenenen ten, ten ten
Tentenenen ten, ten ten
(2x)

Ibalik ang aming pagasa
Ang ngiti at ang aming saya
Itigil ang maling pulitika
At  makinig sa aking kanta

Panalangin ang iyong dinggin
Iligtas kami sa dilim
Luha ko ay iyong pahirin
Kami ay iyong yakapin
(2x)

Ito ba ang ating panata?
Ito ba ang ating adhika?
Na  mamulat ang bawat bata
Na sa kahirapan ay pinagpala

Tentenenen ten, ten ten
Tentenenen ten, ten ten
(2x)

mabuhay!!!


“Ang mundo ko ay bilog”

Lunes, Mayo 23, 2011

“Ang mundo ko ay bilog”


Ang mundo ko ay bilog

Paikot-ikot

Di napapagod

Di nahuhulog
(2x)

Ano mang aking gawin

Maglaro man sa bituin

Sumayaw sa hangin

Tumalon man sa bangin

Malunod man sa dilim

At mawalan ng paningin

Di man mapansin

Buhay ay tuloy pa rin

Makipaglaro ng habulan

Na kasama ang ulan

Maglakad man sa arawan

Basta’t kasama ay ikaw


Ang mundo ko ay bilog

Paikot-ikot

Di napapagod

Di nahuhulog


Kumain man ng apoy

Malunod man sa kumunoy

Makipaginuman kay buloy

Matalo man sa pusoy

At kahit na walang pera

Kahit puro problema

Maubos man aking letra

At di matapos itong kanta

Basta’t kasama lang kita

Ang mundo ko’y mag-iiba


Ang mundo ko ay bilog

Paikot-ikot

Di napapagod

Di nahuhulog


At kahit san man mapunta

At kahit pa wala ka na

Kahit pa mag-isa

At habang buhay maging tanga

Kahit wala na si superman

At di na uso si batman

Mamatay man si spiderman

Hehehe. Wag naman

Basta’t iyong asahan

At laging tatandaan

Sa oras ng kagipitan

Ililigtas kita!!! Peksman!!!


Ang mundo ko ay bilog

Paikot-ikot

Di napapagod

Di nahuhulog

mabuhay!!!

“Groto”


“Groto”
Taun-taon daan daang mga kabataan ang nagpupunta sa groto. Ang iba ay namamanata ang iba naman nakikisali lang. Isa ako sa mga kabataang yaon, at ako’y napapabilang sa mga nakikisali lang dahil sa isang banda hindi ko naman alam ang kahulugan ng panata.
Ala-siyete ng gabi ng magyaya ang isa kong kaibigan para pumunta sa groto. Ito ay sa bandang bulakan papuntang lagro. Hindi ko alam kung anong tumama sa utak nila pero sumama na lang din ako. Alam ko din namang hindi ang tipo ng mga kaibigan ko ang mga namamata taun-taon tuwing mahal na araw. Trip lang ito at alam kong minsan lang. Kanina pa nga noong maliwanag pa nangaasar pa kami ng mga pumupunta doon, dahil sa isip namin pagod at sakit ng katawan lang ang mapapala mo doon. Pero heto kami ngayon naglalakad kasama ng daan-daang kabataan sa kalsada papuntang groto. Sana lang may makilala kaming chics na maganda ng maging sulit naman tong kalokohan namin.
Huwebes santo eksatong alas otso ng gabi nasa lagro na kami at naglalakad pa groto. Maraming kabataan kaming kasabay grupo grupo sila at mukhang masasaya, kaming apat naman ay mukhang tambay lang na napadaan sa kalsada. Grupo rin kami yun nga lang simula pa lang hindi na kami masaya. Sa aming apat ako (boy, 14) ang pinakabata, sunod si choy (16), tapos si dong (19) tapos si king (21). At kahit magkakalayo ang aming edad magkakasundo pa rin kami lalo kapag hindi kami naguusap.  Nakakailang kanto pa lang kami ng nagyaya ng magpahinga si choy. Siya kasi ang pinakamalaki sa amin kaya ang bilis mapagod. Sakto naman sa pinagpahingahan namin may namimigay ng pandesal na may palaman na peanut butter at ice water para panulak. Pero malamang malayo pa lang alam na ni choy na may bigayan ng pagkain kaya ito nagyayang magpahinga, kaya pumila agad kaming apat at ng matapos tig-dadalawa kaming tatlo at si choy naman apat. Hindi ko alam kung paano niya nagawa makakuha ng apat, “baka siguro dumadami siya kaya ganun”. Pagkatapos kumain ng libre lakad na naman ulit. Wala kaming pakialam sa ibang tao ang nais lang namin makarating na agad sa groto ng matapos na agad tong kalokohan na to. Ang bilis ng lakad naming apat at parang mas nag-eenjoy kami kapag marami kaming nauunahan. Pakiramdam namin karerahan ang pagpunta sa groto. Kaya hayun sige lakad takbo ang banat namin.
Halos malapit na kami sa groto pagkatapos ng ilang oras na lakaran ng biglang may humarang sa amin. Unang hinarang si choy at biglang kinapkapan hinahanapan ng kargada na dala dala. Napatigil kami naisip ko patay kami. Alam kong may dalang kargada si choy isang pana na may tatlong bala ng sima, nakaipit sa may pwetan niya pero binalot niya sa damit. Ang nakakatuwa lang ay hindi napansin ng kumakapkap na may pana sa loob ng damit na nakaipit sa pwetan ni choy. Abswelto agad ito sa kapkapkapan “swerte talaga nitong si tukmol” naisip ko.
Pagtapos ni choy sumunod si dong wala namang makukuha rito dahil wala itong dala. Naniniwala kasi ito na sapat na ang kamao niyang kargada, malaki kasi ang katawan nito at bato-bato pa. Ang sumunod ay si king, siyempre pagkapa pa lang sa bewang niya huli agad. Isabit ba naman niya ang isang ruler na icepick sa kanyang puwetan ng walang balot. Ang tanga naman ng pulis kung hindi niya ito makapkap. Para lang kasing pupunta sa riot ang porma kaya huli agad.
Akala ko nga tatakbo ito, kaso parang napapaligiran na talaga kami ng mga tanod at pulis ng mga oras na yun. Magugulpi lang siya kung tatakas pa. Napansin rin niya siguro ang sitwasyon naming apat na sukol na. Tumitig pa ito sa akin sandali bago nagpakapkap kala ko tatakbo na, buti na lang hindi. Ang bagal ko pa namang tumakbo, gulpi talaga ako pagnagkataon.
Dinala agad si king pagkakuha ng icepick sa kanya, ipinalo pa ito sa ulo niya pagkakita sa haba nito. Pagtapos ni king kapkapan isinunod naman ako ng isang tanod. Wala namang makukuha sakin dahil ang kargada ko lang ay singkwenta pesos na pamasahe.
Dinala sa loob station si king at kaming tatlo naman ay naghintay sa labas. Si choy naman ay pasimpleng iniwan yung pana niya sa madilim at liblib na lugar para iwas sa huli, tapos bumalik din samin.
Ang daming nahuling mga kabataang may dalang kargada, iba-iba ang dala dala nila pero karaniwan mga uri ng kutsilyo. Nakakita pa ko ng dati kong kaklase nung elementary, nahuli din ito. Wala pa nga itong tsinelas ng nahuli at hinihintay siya ng mga tropa niyang puro wala ring tsinelas. Naisip ko yun ang trip, ay panata pala.
Tapos napansin ko ang iba pang nahuling kabataan, halos mga kasing-edad ko lang din.  At nakakatawa kasi halos lahat ng kabataang nahuhuli ng pulis ay umiiyak na, at nagpapalahaw ng mama ko, mama ko. Pero yung dati kong kaklase at si king pangitingiti lang. Nanigarilyo pa nga ito sa loob ng station, binilhan ko ito at pasimpleng inabot sa loob. Hindi naman ako sinita ng pulis nung pumasok ako o hindi lang nila ako napansin.
Pagtapos ng isang oras na paghihintay at pananakot kina king at sa kaklase ko, napagkasunduan na aregluhin na lang ang kaso nila para hindi na sila makulong. Kaso ang problema lang dalawang daan piso ang hinihingi ng pulis kada isa sa kanila. Sinabi ito ni king sa amin pero ang problema isang daan at beinte pesos lang ang pera naming lahat. Kasama na doon ang kargada kong singkwenta pesos.
Lumipas ang tatlumpong minuto nakalaya na rin ang kaklase ko dati, tinawanan pa ko ng magkita kami. Tapos dumiretso na sila sa groto. Si king naman naghintay pa ng isang oras bago nakalaya at pumayag na rin sa piyansa naming isang daan at beinte pesos. Dahil wala na kaming pera naisip kong umuwi na lang pero sabi ni king tumuloy na lang din daw kami dahil sayang naman kung uuwi na kami agad kasi malapit na rin daw. Kaya tumuloy nga kaming apat sa groto.
Habang naglalakad madami pa kaming nadaanan na kapkapan buti na lang iniwan na ni choy yung pana niya sa liblib na lugar, babalikan na lang daw niya mamaya paguuwi na.
Pagkarating namin sa groto kung kanina daan-daan kaming naglalakad sa kalsada ngayong libu-libo na kaming nakapila. Ang bagal ng usad namin buti na lang mabilis kaming sumingit at nakakauna pa rin kahit papaano. Medyo nanakit na ang paa ko kakalakad ng huminto kami sa may bandang munting bundok-bundukan. Naghanap agad si king ng diyaryo na mahihigaan, pero dahil sa sobrang daming dumadaan ang posibilidad na makahanap ng diyaryo sa pagkakataon na yun ay 0-10%. Kung kaya nagdesisyon na kaming bumili pero wala kaming pera, “wow wrong move”.
Maraming nagtitindang lumang diyaryo na umiikot din sa groto. Parang yun na ang uso dun, ang humiga sa diyaryo kaya masyadong mataas ang demand at maraming nagtitinda.
 Nagtumpok kaming apat, parang kailangan naming mag-brainstorming muna kasi may mabigat kaming problema. Siyempre diyaryo pa rin ang paguusapan, pero bago kami magsalita humiga na si choy sa diyaryo niya. “Badtrip talaga to si tukmol, paano kaya nakakuha ng diyaryo to” naisip ko, pangisi-nigisi pa ito samin. “Kung hindi ko lang nabayad yung kargada kong singkwenta pesos may diyaryo din sana ako” bulong ko sa sarili.
Lumapit na ang nagtitinda ng diyaryo samin parang nabasa niya ang aming probema. Feeling ko may nagsulat na ng sign board samin, at ang nakasulat “mga walang diyaryo” pero ang hindi nila nabasa eh yung sign na “mga walang pera”.
Umupo na ko sa tsinelas ko dahil pakiramdam ko tanggap ko na, na hindi ako hihiga ng biglang naglabas ng pera si choy at bumili ng diyaryo. May beinte pesos pa pala itong si tukmolb, buwisit ginawa pa kaming kawawa muna. Pero ayos din at least may diyaryo na kami.
Pumuwesto na ako agad at naglatag na ng makahiga. Tumabi na lang ako kay choy tapos sa kaliwa ko si dong at sa dulo si king. Maliit yung diyaryo kaya para akong fetus na humiga. Si choy naman parang haring humilata, kahit siguro hindi na siya magdiyaryo parang okay lang eh.
Madami pa ring nagdadaan sa paanan namin, at madalas ang tapakan ng paa. Isang beses natapakan yung paa ni king, “aray ko paa naman yan”, wika nito sa dalagang nakatapak sa kanya. Sa gulat ng dalaga itinutok yung flashlight sa paa ni king at tiningnan, pagkatapos nagwika ng “paa pa ba yan?” Tawa ako ng tawa, pero sa layo talaga ng nilakad namin yung paa mo magiging kulay lupa na rin.
Pinagmamasdan ko ang mga bituin sa langit ng marinig ang sigaw ni choy sa buong paligid, nabingi naman ako sa sigaw niyang “Aray!!! Tang-ina naman mukha naman yan”. Tawanan ang lahat ng nakarinig, lalo na ng bumanat yung babae ng “ay sorry po akala ko bato”. Gigil na gigil si choy pero kumalma din agad ng makitang babae ang nakatapak sa kanya. Hindi pa rin matigil ang tawanan sa buong paligid lalo na kaming tatlo maliban kay choy, tahimik lang ito habang naglilinis ng mukha.
Tinuloy ko ang pagtanaw sa bituin, “ang dami nila ngayon kumpulan” naisip ko. Alas dos na kasi ng madaling araw kaya siguro ganun. Mamayang alas tres lalakad na naman kaming pauwi at sigurong hindi ko naman mararamdaman ang paa ko sa sakit. Nagmumuni-muni ako hanggang makaidlip, nagulat na lang ako ng gisingin ni dong na aalis na daw kami. Nagngitian lang kami “alam na” naisip ko “battle mode”.
Konti na lang ang mga naglalakad papunta sa groto na nasasalubong namin. Wala na ring yung kapkapan at ang nakakalungkot kahit maraming dyip na sasakyang pauwi, wala naman kaming pamasahe. Kaya ang plano naming apat pupunta muna ng Fairview sa may tita ni king at mangungutang ng pamasahe. “Okay na sana best plan of the year” naisip ko. May konting hassle lang dahil kung simula lagro kanina ay halos maging lupa yung paa namin, yung hanggang Fairview pa kaya. Malamang kapag nakarating ako sa bahay naka-wheelchair na ko (exagge).
Dinaanan na ni choy yung pana niya kung saan niya tinago, good to go na kaming apat. Lakad takbo na naman kami at kahit wala na kaming kasabay para pa rin kaming nakikipagkarera ng lakaran.
Pagkatapos ng ilang kilometro nakaisip si choy sumabit sa dumadaang truck ng gasolina. Takbo kami nung sumenyas si choy ng angkas sa driver, pumayag naman ito yung nga lang kailangan naming humabol sa takbo nung truck. Ang bilis ni choy at nakasabit agad sa truck “may dugong olympian yata tong si tukmol kaya ang bilis tumakbo eh”.
Pagkatapos ni choy nakasabit na rin si dong, kami na lang ni king ang hindi pa. Sa tantya ni king aabot siya sa truck pero kailangan niya pang lumundag at isapalaran ang kanyang kaligtasan. Siyempre huli na naman ako, kahit yata magtatalon ako habang tumatakbo hindi ko aabutin yung truck. Hindi naman kasi nagmenor yung truck pano ako aabot, sisihin ko pa sana ang buong mundo dahil hindi ko maabot yung truck at malamang maiwan akong nagiisang naglalakad sa madilim na lugar na ito. Teka nga lang anong lugar na ba to? Isipin ko pa lang natatakot na ako. Nasa malalim akong paglalakbay ng utak ng makita kong tumalon si dong sa truck at nagpaiwan. Si king naman ay hindi na tumalon para humabol ng makitang bumaba na si dong. Si choy parang hindi bababa, pero napilitan na ring tumalon. Halos isang kanto pa yata bago nakababa si choy at pagulong-gulong nung bumagsak. Badtrip ito sa amin, lalo na sa akin dahil alam niyang ako ang dahilan kung bakit hindi kami nakasabit lahat. Nakakahiya mang aminin kahit ako ang pinakamatangkad sa aming apat ako pa ang may “katawang masigla”. “Kung bakit kasi hindi pa uso ang bibbo hotdog nung bata ako” naisip ko. Pero nakakatawa habang nagpaparinig si choy sa akin, napansin niyang nakahawak siya ng tae ng aso nung tumalon siya sa truck. Badtrip si tukmol lalo, tawa na naman kaming tatlo.
Maliwanag na ng makarating kami sa lagro, at dahil wala ng mga pumupunta wala kaming natsambahang libreng pagkain na ipinamimigay, “kapag minamalas ka nga naman”.  At ng mga oras na iyon pagod na pagod na ako, kaya ng makakita ako ng kahoy kinuha ko agad at ginawa ko ng tungkod. Nainggit naman si choy at inagaw sa akin, aalag sana ako kaso masyado siyang malaki at feeling ko mas pagod na siya talaga. Dahil kung kanina nakakapagdada pa ito ng reklamo ngayon sobrang tahimik na at konting parinig na lang. Gutom na gutom na rin kami, buti na lang dumaan kami ng subdivision sa may Fairview sakto maraming puno ng prutas at nagnakaw muna kami. Oo nakaw talaga dahil hindi mo naman pwede hingiin yung nasa loob ng bakuran nila. Solve ang gutom namin sa makopa, ang sarap dahil ang lamig pa dahil sa hamog ng umaga. Kahit hindi na hinugasan katalo na yan may makain lang.
Habang kumakain at naglalakad sa subdivision dinaanan namin ang bahay ng mga artista. Hindi ko naman binigyan ng pansin basta kain lang ako. Basta ang mahalaga sa ngayon ay magkalaman ang tiyan kong nagwewelga na sa gutom.
At pagkatapos ng limang oras na lakad nakarating din kami sa bahay ng tita ni king, kumuha lang talaga kami ng pamasahe at umalis na agad. Di nga kami tumagal ng sampung minuto at lumarga na kami. Saktong alas nuebe pasado nasa bahay na ako, at hinanap ang mahal kong unan at niyakap ito at hinalikan hanggang makatulog. Pagdating ng hapon paggising ko, parang inaapoy sa lagnat ang katawan ko sa sakit nito. Alam kong ganun din sila dahil pagkatapos pa ng ilang araw bago kami muling nagkitakita.
At dahil sa experience naming yun, kung itatanong niyo kung umulit pa kami. Siyempre naman hindi na, kinalimutan ko na ngang nangyari yun. Pero nakapunta pa ako ulit sa groto pero hindi ko na kasama sina king at choy. Si dong na lang at iba pang mga kaibigan. Bakit?
Si king kasi nung pagkagraduate ko ng vocational course ay minalas na masabit sa holdapan at pinagsasaksak. Tatlo ang tama nito dalawa sa dibdib at isa sa kili-kili. Sabi ng mga nakakita nakaparada daw si king at ang tricycle nito sa pila ng may humingi daw ng tulong rito na taga-amin dahil naholdap daw sila. Kaya itong si king nagmagandang loob namang tumulong kasama ang isa pang driver na kasamahan nito.
Nang makarating sila doon, sakto na nandoon pa ang dalawang holdaper ang problema nga lang may mga patalim ito. Lumapit si king sa isa sa holdaper para hulihin kaso paglapit pa lang ni king pinagsasaksak na ito. Ganun din ang nangyari sa isa pang driver na kasama ni king. Nakapagtataka lang kasi yung humingi ng tulong ay hindi naman inano. Nakasigaw pa si king para abisuhan ang mga kasama nila na tumakbo na dahil, may kargada nga ang mga holdaper nung masaksak siya.
Umabot pa si king sa ospital yun nga lang ilang minuto lang din ang tinagal nito at pumanaw na, sakto lang para makausap sa huling pagkakataon ang kanyang ina. Lumuha pa daw si king bago ito namatay.
Nang gabing namatay si king gininaw ako ng malamig na parang may nakayap na yelo sa aking katawan, hindi naman ako makabangon. Yun ang unang beses kong naramdaman yun akala ko hindi na mauulit pero nagkamali ako.
Nagaral ako ulit ng kolehiyo dahil pakiramdam ko walang asenso kung vocational graduate lang ako. Third year college na ko ng mangyari ulit ang pakiramdam ng mamatay si king, pero nung nangyari yun nagising na ako. Dinig ko pa ang malakas na alulong ng aso sa apartment na tinitirhan ko.
Kinaumagahan alam ko ng may nangyaring masama, pero hindi naman ako makauwi sa bahay namin dahil kailangan kong magaral. Kaya lumipas ang ilang araw nabalitaan ko na lang na si choy ay sinalvage daw. Nakagapos ang kamay nito ng alambre at sunog ang katawan dahil sa kuryente at sa kanyang leeg ay may nakasabit na “Bukas kotse ako wag niyo kong tularan”.
Ayon sa usap-usapan meron daw na nanakawan si choy na kotse na koronel ang may-ari at miyembro ng sindikato. Nakuha daw ni choy ang blue book kung saan nakasulat lahat ng transaksyon ng sindikatong nabanggit. Kaya nung nalaman na nasa kanila hinahanap daw ito kay choy, pero hindi naman alam ni choy kung saan nailagay. Kaya ang ginawa ng sindikato sinet-up na lang si choy. Nagsama pa si choy ng isa pang kasama para sa nanakawan nila, pero ang hindi nila alam yun na ang huling nakaw nila. Kunwari kasi nagsabi yung pulis ng kotseng nanakawan pero bago pa sila makapagnakaw dinampot na ang mga ito.
Kung tutuusin mas kawawa ang kasama ni choy dahil mas matindi ang torture na inabot nito. Parang ginawang pantakot muna kay choy yung kasama niya rito para ilabas na ang blue book na hinahanap. Basag ang bungo nito at pasa ang mukha dahil sa pukpok ng baril. Tuklap na ang mga kuko dahil sa matinding kuryente, sunog din ang ari nito dahil sa kuryente. Sabi raw dun daw sa ari kinabit yung wire ng kuryente kaya mas sunog ito.
Sabi ng mga nakainuman ko “palit ulo” daw ang tawag nila dito. Ito yung kukuha ang mga may kapangyarihan ng mga taong galing sa piitan na ang sentensya ay habang buhay. Itong mga bilanggong ito ang magtotorture sa mga nahuling kriminal upang mapaamin at patayin rin pagkatapos. At kaya naman ginagawa ng mga bilanggo ang iutos sa kanila ay para magkaroon ng maayos na pamumuhay sa loob ng piitan.
Sa ngayon sarado na ang groto o hindi na yata ito uso, sa antipolo na lang kasi pumupunta ang mga kabataan tuwing mahal na araw. Ang sabi pa binili na raw ang groto ng non-catholic Christian organization.

Ang kwentong ito ay para sa alaala ng aking mga namayapang kaibigan. Salamat sa inyong kabutihan. Paumanhin kung hindi ko naikwento ng tama hanggang dito lang kasi ang abot ng aking mga letra.
“Ang pinakamasarap na pakiramdam ay iyong pakitaan ka ng kabutihan ng taong alam mong may di mabuting kalooban. Hindi dahil kung ano ka kundi dahil gusto nila. Hindi dahil mahalaga ka kundi dahil kung ano sila”

Mabuhay!!!

“Dawal”

Martes, Mayo 17, 2011

“Dawal”

Ang salitang dawal ay ang pagkain ng walang asal sa harap ng hapag-kainan, yung tipong mauubusan ka ng pagkain sa pagmamadali. Ito ay isang paraan ng pagkain kung saan dinadakot ang pagkain sa pamamagitan ng iyong kamay at buong palad mong isusubo sa iyong bunganga habang tumutulo ang laway at nakangiti. Sa isang salita baboy kumain.
Kilala ko si Dawal, nagtitinda siya ng sigarilyo sa pier sa amin sa probinsya. Mestisuhin siya, matangos ang ilong, medyo may katangkaran at masasabing maganda ang pangangatawan. At kapag nagsuot ito ng “sunglass” aakalain mong si Elvis Presley “daw” sabi ng mga tagarito. Kahit hindi naman ako naniniwala. Matagal ko na kasing kilala si Dawal at laging lang may suot na shade si Dawal kasi pikit ang isa niyang mata. Madalas itong nakikipagtalo kung kani-kanino sapagkat mahilig si Dawal makipag-alaskahan. Nakalakihan niya na ito at dito na umiikot ang kanyang mundo. Nakapagasawa si Dawal ng isang tindera sa pier at sinama niya sa kanyang tahanan malapit sa amin. Simula noon lagi ko ng nakita si Dawal sa lugar namin. Madalas nitong kinukulit ang nagtitinda ng ice drop sa lugar namin dahil banlag o duling. Hindi ko sigurado kasi mahirap titigan ang mga mata nito eh. Pero malamang duling, kasi dulinghoy ang tawag ni Dawal rito.
“Dulinghoy minsan tawag ni Dawal sa nagtitinda ng icedrop.”
“Bakit pikit sagot nito”
“Pabili ako ng icedrop mo, mamaya ko na babayaran kapag nakabenta na ko.”
“Ayaw ko nga, mamaya ka na lang bumili kapag nakabenta ka na.”
“Sige pag di mo pinagbilhan ipagkakalat kong may ipis yang tinitinda mo.”
“Loko ka, wala namang ipis itong tinitinda ko eh.”
Nagkakatitigan sila ng sakto namang may dumating na bata at bumili ng icedrop.
“Mama pabili naman ako wika nito habang pasilip-silip pa sa tinitindang icedrop ni Duling.”
“Sige kuha ka na sagot ni Duling sa bata”.
Habang padampot na ang bata sa lalagyan ni Duling. Nagkunyaring binangga ni Dawal yung bata hanggang matumba ito at umiyak. Tawa ng tawa si Dawal at hindi man lang tinulungan ang bata. Kaya itinayo ito ni Duling. Habang inaasikaso ni Duling yun bata pasimple namang naglagay ng ipis si Dawal sa lalagyanan ng icedrop ni Duling. At nang tumahan na ang bata umakto itong kukuha ng icedrop sa lalagyan ni Duling. At laking gulat ng bata ng makakita ng tatlong ipis na naguunahang gumapang sa mga icedrop ni duling. Nataranta si Duling habang ang bata naman ay diring diri na tumakbo. Pangiti-ngiti naman si Dawal kaya tinanong niya ito kung paano daw nagkaipis sa lalagyanan niya.
Ngumiti lang si Dawal at sumagot ng, “malay ko baka may ipis na talaga diyan sa lalagyanan mo. Kadiri ka talaga dulinghoy ka”.
Pagkarinig nito ay biglang namula sa galit si Duling at sinuntok si Dawal sa mukha. “Wala namang ipis yun kanina ah. Siguro nilagyan mo noh”, bintang niya kay Dawal.
Tumba si Dawal pagkatama ng suntok rito at dugo ang nguso. Nakangiti pa rin ito habang hawak ang ngusong tinamaan ni dulinghoy.
“Wag ka ngang magbintang diyan. Baka yung bata ang naglagay hindi mo lang alam. Saka may katibayan ka bang ako ang naglagay ng ipis diyan paliwanag nito.”
Natahimik si Dulinghoy alam niyang nagkamali siya at naging padalos-dalos hihingi na sana siya ng paumanhin kay Dawal ng dumating ang mga tanod.
“Anong kaguluhan ito? Wika ng isa sa tatlong tanod na rumoronda”
“Wala ito sir sagot ni Dawal. Nagkakatuwaan lang kami ni Dulinghoy, di ba Duling?”
“Eh bakit putok yang nguso mo ha Dawal? Basta pagnandito ka sigurado away lang ang aabutan namin eh. Ungos ng mamang matabang tanod.”
“Sige tanungin niyo na lang po si Dulinghoy dagdag pa ni Dawal.”
Tumango tango lang si Duling at nakumbinsi naman ang mga tanod. Parang wala pa rin sa sarili si Duling ng umalis ang mga ito. Hindi niya pansin na kumukuha na ng ice drop si Dawal sa lalagyanan niya.

“Kailan mo ko babayaran?” wika ni Dawal.
“Anong bayad?” sagot niya.
“Bayad dito sa nguso ko. Tingnan mo pa, masakit yan kala mo ba. Wala ng libre ngayon noh, o gusto mong magpabaranggay ako at kumalat na may ipis sa lalagyanan mo Dulinghoy”. Paliwanag ni Dawal habang kabila kabila ang sipsip sa icedrop na nakuha kay Dulinghoy.
Naintindihan naman ni Dulinghoy ang ibig sabihin ni Dawal. “Magkano ba?”, tanong niya rito.
“Sige isang daang piso na lang, magkaibigan naman tayo eh.” Habang pangisi-ngisi pa si Dawal habang nagsasalita at abala sa pagkain ng icedrop.
“Sige mamaya pagnakabenta na ko, gago!”
Pagkarinig nun umalis na si Dawal. Kumita na naman ito. Ganun si Dawal, nang-aasar ng tao para mapikon at saktan siya at magpapabayad na lang. Wala itong pake kahit magulpi basta’t may bayad. Habang naglalakad si Dawal tumingin ito sa akin, malamang alam niya na nakita ko ang ginawa niya. Ngumiti ito sa akin at sumigaw ng kaibigan sabay taas ng icedrop sa kanyang kamay. Kumaway na lang din ako sa kanya at dumiretso sa tindahan para bumili ng toyo. Inuutusan lang kasi ako ng asawa kong bumili ng toyo sa tindahan ng madaanan ko si Dawal. Kagagaling lang namin sa maynila ng misis ko, at balak namin dito muna sa probinsya hangga’t hindi pa siya nanganganak. Tatlong buwan na lang at magla-“labor” na ang misis ko. Pinapalangin ko lang na malusog na bata ang kanyang isilang. Unang anak namin kaya todo ingat kaming magasawa kaya inuwi ko siya rito sa probinsya para malayo sa polusyon at “stress” ng mundo.
Habang nasa hapag kainan naikwento ko ang nangyari kanina habang kumakain sa aking ama. Ngumiti lang ito at nagsabi na iwasan ko na daw si Dawal sapagkat nagbago na ito. Hindi ko alam kung anong ibig sabihin ng ama ko. Pero parang ibang Dawal nga ang nakita ko kanina. Malayong malayo sa kaibigan ko noong bata. Habang inaalala ko ang mga nakaraan namin ni Dawal biglang nagsalita ang aking ama.
“Iwasan mo si Dawal kung ayaw mong magbayad sa kanya”, wika nito. “Sigurado akong misis mo ang pupuntiryahin ni Dawal para maasar ka sa kanya at saktan mo siya at sa huli magbayad ka sa kanya.”
Pagkarinig nun parang naintindihan ko na ang ibig sabihin ng akin ama. Nagkatinginan kami ng misis ko. Sigurado naman akong hindi papatulan ng misis ko si Dawal may tiwala ako sa misis ko. Alam kong mahal niya ko at mahal ko siya. Ang wala akong tiwala eh sa sarili ko.
Nagpatuloy pa ang aking ama sa pagkukuwento.
“Naalala mo si Julius yung anak ni mang Kanor, wika nito. Kababata mo rin yun di ba, yun ang laging kainuman ni Dawal, tapos kapag lasing na sila, eh bigla ba namang aasarin si Julius na bakla dahil wala pa daw itong asawa. Siyempre sa galit nitong si Julius, gugulpihin ngayon si Dawal. Si Dawal naman hindi gumaganti at nagpapagulpi naman at kinaumagahan sa Barangay na sila maghaharap. Dahil si Dawal ay kapatid ni kapitan aaregluhin naman kaso magbabayad nga lang si Julius kay Dawal, depende kung gaano kalaking pinsala ang tinamo ni Dawal.”
Panay pa rin ang subo ko ng kanin na may ulam na adobong manok habang nakikinig sa ama ko ng biglang nagtanong ang misis ko.
 “Tay di ba’t sabi niyo ay kapatid ni Dawal ang kapitan. Bakit parang walang trabaho itong si Dawal? Wala ba itong asawa?”
“Meron naman iha, nakatira sila ng asawa niya dun malapit sa may ilog. Doon sila nakatira kasi napabayaan na itong si Dawal ng pamilya nila. Dahil pariwara daw, tinaboy na ito ng pamilya nila bago mamatay ang kanilang mga magulang. Sabi daw kasi si Dawal ang dahilan ng pagkamatay ng kanilang mga magulang.” 
Nasa ganun kaming tagpo ng dumating ang aking ina.
 “O kain na rito nay wika ko. Nauna na kami kasi’t masama kay Elsa ang malipasan ng gutom.”
Ngumiti lang ang aking ina sabay tumabi sa aking ama at pumuwestong kakain.
“Ano bang pinaguusapan niyo ha at parang seryoso kayo masyado? At ikaw Elsa kain ng kain ha ng tumaba ka.”  
“Si nanay naman mataba na nga po ako eh. Saka mahina po talaga akong kumain.”
“Oo nga naman nay hayaan lang natin si Elsa sa pagkain niya, masama rin sa katawan ang sobrang busog gatol ko.”
“Asus ko nagtulungan pa itong magasawa. O siya siya, kayong bahala at malalaki na kayo. Ingatan lang ang katawan ng hindi magkasakit makakasama sa bata yun.”
“Opo nay”, wika ni Elsa.
“O ano ngang pinaguusapan niyo ulit kanina bago ako dumating.”
Sumagot naman ang aking ama,
“Si Dawal ang pinaguusapan namin kanina bago ka dumating nakita kasi nitong si Carlo natin si Dawal malapit sa tindahan. Kaya nagtanong tungkol dito, kaya’t ang sabi ko ay iwasan na lang si Dawal. Mas mabuti na ang ganun kesa may mangyari pang hindi maganda.”
Natahimik kaming lahat ng mga ilang saglit bago nagsalita muli ang aking ina.
“Hindi naman ganun siguro kasama talaga si Dawal baka may problema lang kaya ganun siya. Alam naman nating naging mahirap ang buhay ng batang yun matapos ipagtabuyan ng pamilya nila. Hindi rin natin siya masisisi”.
Dama ko ang simpatiya ng aking ina kay Dawal, muli ko tuloy naalala ang aming kabataan ni Dawal at ng iba naming mga kaibigan. Subalit nakalipas na iyon at mukhang hindi na yun naalala ni Dawal. Napahawak ang asawa ko sa aking kamay nararamdaman niyang malalim ang iniisip ko. Ngumiti lang ako sa kanya at niyaya ko na siyang tumayo sa lamesa.
“Nay, tay papanhik na muna kami sa taas ng makapagbasabasa muna, paalam ko sa aking mga magulang.”
“Sige lang iho, kami ng bahala rito ng tatay mo sagot ng aking ina.”
Pagdating sa kwarto humiga na ako sa kama at bumuntunghininga. Natawa ang misis ko sa akin.
“Bakit ka tumatawa?”
“Apektado ka kay Dawal noh? Aminin mo na. Hindi ka naniniwala na masama talaga si Dawal”, urirat nito sa akin.
Gusto kong sagutin ang asawa ko tungkol sa tanong niya, pero mas maigi na lang na hindi.
“Basta sundin na lang natin ang tatay mahal, mas mabuti na yun”, sagot ko sa kanya.
At lumipas ang ilang linggo lagi ngang napapaaway si Dawal, siguro naka-anim na itong away at gulpi mula ng dumating kami dito ng misis ko. Nakakatawa pero mukhang yun na nga ang hanapbuhay ni Dawal. Naggigitara ako sa labas ng aming bahay ng makita ko si Dawal na tumatakbo at hinahabol ng itak ng tatay ko. Sumisigaw ang tatay ko na awatin ko daw si Dawal at nagnakaw daw ito ng isang piling na saging sa amin. Pero nginitian lang ako ni Dawal at tuloy tuloy na tumakbo, kumaway pa ito sa akin ng makalayo. Kumaway din naman ako, hindi ko alam kung bakit pero mukhang nakasanayan ko ng kumaway kay Dawal. Humihingal ang aking tatay ng makalapit sa akin.
“Bakit di mo inawat si Dawal”, tanong nito sa akin habang habol ang hininga.
“Eh tay kala ko sabi mo iwasan ko si Dawal, pamimilosopo ko. Kaya ayon iniwasan ko.”
“Loko kang bata ka gusto mong itakin kita ha! Bumabalik na naman yang ugali mong pilosopo ah.”
“Si tatay naman hindi na mabiro. Saka isang piling ng saging lang yun tay, hayaan mo na si Dawal baka wala talaga siya ngayong delihensya.”
Inis na inis ang tatay ko sakin. Parang gusto nga niya akong itakin ng mga oras na yun. Nagpapadyak pa ito sa gigil. Natutuwa naman ako sa pagkakataong  yun. Matagal ko na rin hindi naramdaman yung may nabirong tao. Iyon siguro ang dahilan kung bakit lagi kong kinakawayan si Dawal. Alam kong biro lang yun sa kanya. At saka sa pagkakatanda ko ganun kami magpaalaman ni Dawal nung mga bata pa.
“Anong nginingiti mo dyan damuho ka”, inis na wika ng tatay ko sakin.
Pagkarinig nun muli akong natauhan. “Wala po tay wag na kayong magalit, umiiwas lang po ako sa gulo eh”.
“Anong umiiwas ikaw nga tong panay basag ulo lang ang alam sa buhay nung bata. Tapos sasabihan mo ko ng umiiwas. Iitakin kita talaga diyan.”
Doon na talaga ako natawa, inambahan pa ko ng tatay talaga. Sakto namang dumating ang aking asawa.
“Tay wag naman po. Kawawa naman po ang magiging anak namin kung iitakin niyo si Carlo. Palahaw ng asawa ko.”
“Hay naku, Carlo, Carlo. Maiitak kita talaga eh, ungos ng tatay bago siya pumasok sa loob.”
Pag-alis ng tatay lalo kong nilakasan ang tawa ko. Hindi ko na mapigilan. Pinagpapalo naman ako ng asawa ko ng walis niyang hawak.
“Aray ko naman Elsa. Bakit ka ba namamalo?”
“Nakita mo ng galit ang tatay sayo, tawa ka pa ng tawa diyan, eh kung initak ka nun talaga. Anong gagawin mo? Aber mr. superman?”
“Ito naman  si Elsa masyadong nag-aalala, hindi ako iitakin ng tatay nagbibiro lang yun. Saka hindi mo ba nakita baligtad yung pagkahawak ni tatay ng itak. Nasa kabila yung talim”.
“Ah kaya ka natatawa kasi baligtad yung itak ni tatay ha. Sabay palo pa rin sakin ng walis sa ulo”.
“Aray ko naman Elsa, ang sakit naman nun. Hindi yun ang kinakatawa ko, si tatay kasi kanina gustong awatin ko si Dawal kasi ninakawan siya ng saging kaya hinahabol niya ng itak. Alam mo yung parang sa pelikula na habulan, parang medyo madadapa pa nga si tatay eh. Tapos nung nadapa naman si Dawal, nadapa naman si tatay. Sa inis ni tatay hinugot yung itak tapos sinigawan ako. Pigilin ko daw, pagdumaan sa harap ko. Kaso di ko naman napigilan, galit na galit si tatay sakin. Iitakin niya daw ako kaya natawa ako
“Anong nakakatawa dun ha?”
Dinamihan niya yung palo sakin ng walis habang panay naman ang iwas ko.
“Ang nakakatawa dun pagnagagalit kasi sakin si tatay hindi niya ako kinakausap kahit papaano pala hindi pa rin ako kayang saktan ng tatay kahit galit na galit na siya.”
Tumigil si Elsa pagkarinig sa kwento ko. Pero sandali lang yun at pinagpapalo na naman ako ulit.
“Ah ganun pala ha, kala mo abswelto ka na kanina ako ngayon ang mananakit sayo, pinatakas mo si Dawal ha.”
At nakaranas ako ng gulping palo sa aking asawa dahil tinawanan ko ang tatay ko kanina. Masaya talaga ang buhay naisip ko.
Kinaumagahan nakita kong patay na ang aso naming si blackie. Kaya inilibing ko ito sa likod ng aming bakuran. Sakto namang dumaan si Dawal sa amin.
“Carlo ano yan, tanong nito.”
“Ah yung aso namin namatay kanina nilibing ko lang, sagot ko.”
“Ganun ba  anong kinamatay niyan, sa sakit ba?”
“Hindi ko alam malakas pa naman ito kahapon eh, baka na-vetsin to ng mga tambay diyan sa kanto kahapon, pinakawalan ko kasi. Tapos ng makabalik nanghihina na.”
“Sige Carlo alis muna ako, may pupuntahan lang ako saglit. Pero gusto mo inuman tayo sa bahay namin. Akong taya, para makilala mo naman ang misis ko.”
Tatanggi sana ako kaso nahiya naman akong tanggihan ang isang dating kaibigan. Kahit papano marami pa rin kaming pinagsamahan ni Dawal. Kaya’t sige na lang ang naisagot ko.
“Mamayang gabi Carlo kita tayo sa may ilog malapit na dun ang bahay ko”, wika niya.
“Sige mamayang ala-sais ng gabi kita tayo”, sagot ko.

Kinagabihan nasa bahay na ako ni Dawal. Hindi na ko nagpaalam sa misis ko, sabi ko pupunta akong perya at magbabakasali sa beto-beto. Natawa lang siya sa paliwanag ko. Biniro pa ko na paghindi ako umuwi ng tama sa oras wag na raw akong umuwi.
“Dami mo pang alam na dahilan mag-iinom ka lang naman eh”, pahabol na banat pa nito sakin.
Maliit na kubo lang ang bahay nila Dawal at dalawa lang sila ng misis niyang si Dolor. Nakagayak na ko sa hapag kainan para kumain ng hapunan habang abala naman si Dawal at Dolor sa paghahanda ng pagkain at iinumin namin mamaya.
“O bakit tahimik ka Carlo?” tanong ni Dawal sa akin habang kumakain kami.
“Wala naman naisip ko lang misis ko”, ang mahinahon kong sagot.
Ngumiti lang si Dawal sa akin tapos nagyaya ng kumain.
Kalderetang aso ang ulam namin masarap naman at saktong sakto ang lasa kahit hindi ako mahilig sa aso kahit papano alam ko pa rin kung masarap o hindi.
“Masarap ito pare”, sabi ko ikaw ba nagluto?
“Oo ako nga”, wika ni Dawal.
“Pare baka may mga lumang damit yung misis mo, bigay mo na lang sa akin ireregalo ko sa misis ko.” Patuloy ni Dawal.
Tinitigan ko si Dolor lumang luma nga ang damit nito, at kahit mukhang bagong ligo ay parang hindi naman nagpalit ng damit. Kung tutuusin maganda si Dolor mestisahin at medyo may kapayatan, medyo singkit ang mga mata at may pagkachinita. Hindi lang ito nagaayos sa katawan.
“Sige pare kunin mo na lang sa bahay bukas ipapahanda ko sa misis ko”, wika ko.
Pagkasabi ko nun napangiti si Dolor. Nang makita ko ang kanyang ngiti may halo itong lungkot. Naisip ko kahit papano medyo masuwerte pa rin kami ng misis ko. Kami kasi may nalulumang damit na nakatago, sa tantya ko kasi walang nalulumang damit kina Dawal dahil lagi nila itong suot.
Nasa kalagitnaan na kami ng inuman at medyo masaya na ang kwentuhan, dahil sa tama ng alak. Nang makaramdam akong kailangan kong umihi. Kaya nagpaalam akong lumabas at umihi sa kanilang bakuran. Habang umiihi may napansin akong ulo ng aso, naisip ko dito lang pala nilagay ni Dawal yung ulo ng aso para ilibing siguro bukas. Pero laking gulat ko ng mapansin ko na ang ulo ng aso ay yung ulo ng aso kong si Blackie. Halos masuka ako sa pandidiri. Kaya ang  ginawa ko kinuha ko yung ulo ng aso kahit naduduwal na ko at nilagay sa harap ng pinto nila Dawal para malaman niya na nalaman kong hinukay niya yung aso kong namatay at pinakain sakin. Tapos nun takbo ako pauwi deretso agad ako sa banyo, baliktad ang sikmura ko. Gusto kong isuka lahat ng kinain ko. Nilibing ko na yun pero nakain ko pa. Tang ina ka talaga Dawal yun ang naglalaro sa isip. Iyon na yata ang pinakanakakainis na trip na naranasan ko.
Kinabukasan suka at tae ako hanggan sa mga oras na iyon parang nalalasahan ko pa ang aso ko. Nagtataka na yung asawa ko, kala niya naglilihi ako. Akala tuloy may babae akong nabuntis at ako ang naglilihi para dito. Hindi tuloy ako pinapansin, badtrip talaga tong si Dawal naisip ko. Pagdating ng hapon lumabas ako ng bahay para bumili ng makakain kahit ano lang ang nasa isip ko, basta makalimutan ko lang yung lasa ng aso ko. Malapit na ko sa tindahan ng makita ko si Dawal. Lumapit ito sa akin nakangiti pa, nag-init agad ang ulo ko. Kaya ng makalapit siya sinuntok ko agad. Eh ano kung magbayad may siyete pesos naman ako ditong hawak. Pwede na siguro kay Dawal yun naisip ko. Tumba si Dawal pagtama ng suntok ko, at sa tindi ng sama ng loob ko napagsalitaan ko pa siya.
“Pare tinuring kitang kaibigan, bakit mo naman ako tinarantado ng ganun?” wika ko.
Nakaupo sa lansangan si Dawal habang hawak ang nguso niya. Malungkot ito pagkarinig sa sinabi ko.  Hindi ko alam kung nasaktan siya sa suntok, pero malamang mas nasaktan to sa sinabi ko. Dudukot na ko ng pera para ibayad sa kanya kasi marami ng tao sa paligid, pero tumayo si Dawal at ngumiti sakin.
“Pare birthday ko ngayon, salubong sana natin kagabi yun eh. O wag ka ng magbayad pa-birthday ko na sayo yun”, wika nito sakin.
Magpapaliwanag pa sana si Dawal pero tinalikuran ko na, pakiramdam ko hindi pa kaya ng utak kong tanggapin ang rason niya kung meron man. Parang hindi pa halos maiintidihan ng pag-iisip ko kung ano mang rason ang kanyang ipapaliwanag. Katulad din ng tiyan kong halos ayaw tanggapin ang namatay kong aso pagkatapos kong kainin kaya pilit kong isinusuka.
Kinahapunan dumaan si Dolor sa bahay, akala ko hihingi ng dispensa sa nangyari nung isang gabi o baka maniningil sa ginawa ko kanina, naisip ko patay ako. Pero pagkakita pa lang ng nanay ko kay Dolor binigyan agad ito ng damit yun pala ang pinunta nito samin. Kaya ang ginawa ko, binigyan ko din ng damit si Dolor, ayos abswelto. Binigay ko yung mga damit ng misis ko, pati na rin yung mga damit kong hindi na ginagamit kaya’t masayang masaya si Dolor pag-alis. At ng makita ko ang ngiti niya gumaan na rin ang pakiramdam ko tapos biglang nagsalita ang asawa ko, “Nay bakit parang hindi nagpapalit ng damit yun. Wala bang damit yun si Dolor?”
“Wala nga anak, hindi kasi sila naglalaba dahil wala silang pambiling sabon ni Dawal. Kaya nanghihingi na lang ng damit kapag madumi na talaga yung mga damit nila. Kasi tinatapon na nila yung mga luma nilang damit”, sagot ng nanay ko.
Kinaumagahan ang sarap ng tulog ko. Hindi ko namalayan ang oras hanggang umaga na. Kaya paggising ko kinaumagahan nagtimpla ako ng kape at lumabas ng tahanan upang pumunta sa tindahan at bumili ng almusal. Malayo pa lang ako tanaw ko na ang mga taong nagkakagulo. Kaya paglapit ko sa tindahan naki-usyoso na rin ako. Laking gulat ko ng makita ko si Dawal patay. May higit labing limang tama ng itak sa katawan. Tinitigan ko siyang maigi, suot pa ni Dawal yung bigay kong damit. Bago pa yun kaya sakto yun sa kaarawan niya kaya ko binigay. Pero ngayon puno ng dugo at sira sira dahil sa tama ng itak. At mapapansin na kahit pinag-iitak si Dawal halatang hindi ito lumaban o sumalag dahil wala siyang tama sa kamay puro sa katawan lang. At kapansinpansin ang inosenteng ngiti ni Dawal kahit wala ng buhay. Parang nanloloko lang, o parang masaya siyang natagpuan rin ang kamatayan.
Ayon sa imbestigasyon nakipaginuman daw si Dawal kay Julius at sa ama nito kagabi. Nasa kalagitnaan na daw sila ng inuman ng mang-asar itong bakla kay Julius, nainis is Julius at ginulpi si Dawal. Pero hindi natinag ng pangaasar si Dawal sa gulpi lang, alam niya kasing kikita pa siya eh, kaya inasar niya rin ang tatay ni Julius. Sinabi ni Dawal na kaya daw iniwan ang tatay ni Julius ng asawa nito dahil bakla din daw itong tatay ni Julius. Sa inis ng tatay ni Julius kumuha ng itak sa bahay. Ito namang si Dawal hindi pa daw umuwi at hinintay pa si mang Kanor. Pagdating ni mang Kanor pinag-iitak si Dawal, at tumulong na rin si Julius para matuluyan na daw talaga. Sumuko naman sina Julius at mang Kanor, at dahil walang pinagaralan si Dolor pumayag na ito sa areglo na lang. Nagbayad sina mang Kanor ng labingtatlong libong piso rito, at sinagot din nila ang pagpapalibing kay Dawal. Sa huli kumita pa rin si Dawal ngunit hindi naman siya ang nakinabang. Pagkakuha ng pera ni Dolor bumalik na ito sa pier at nagtinda na lang.
Pagkalipas ng isang buwan nanganak rin ang misis ko salamat at malusog ang sanggol. Hindi ko mapigilan ang luha ko ng makita ko ang ngiti ng munti kong anak. Napakainosente ng ngiti nito walang kamuwang-muwang sa mundo. Naalala ko tuloy ang nakakalokong ngiti ni Dawal, parehas sila ng ngiti ng anak ko magkaiba nga lang ng patutunguhan. Kung si Dawal masayang natagpuan ang kamatayan, ang anak ko naman masayang nasilayan ang buhay.
Wakas.

Ito ay ikinuwento ng aking ama noong ako’y bata pa. Aling mang pagkakatulad sa inyong istorya ay maaring kayo nga ang tinutukoy. Paumanhin.
Ang kwentong ito ay hango sa tunay na buhay. Ang mga pangalan ng mga tauhan ay pinalitan para sa ikakabuti ng mga ito.

mabuhay!!!